Nói đến nghệ thuật truyền thống Việt Nam, không thể không nhắc đến hát tuồng, một loại hình sân khấu cổ điển mang đậm tinh thần dân tộc. Ở Khánh Hòa, hát tuồng không chỉ là một hình thức giải trí mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tâm linh của người dân nơi đây.
1. Nguồn Gốc và Phát Triển
Hát tuồng có mặt ở Khánh Hòa từ nhiều thế kỷ trước, xuất hiện trong các lễ hội đình làng, cung đình và các sự kiện lớn. Đây là loại hình sân khấu có tính ước lệ cao, với nội dung thường xoay quanh các tích truyện lịch sử, thể hiện tinh thần trung nghĩa, trung hiếu và lòng yêu nước.
Trước đây, Khánh Hòa có nhiều đoàn hát tuồng nổi tiếng như Đoàn tuồng Thiên Lý, Đoàn tuồng Khánh Hòa, thường xuyên biểu diễn tại các đình làng và lễ hội truyền thống. Ngày nay, tuy không còn phổ biến như trước, nhưng hát tuồng vẫn được duy trì trong một số lễ hội lớn như Lễ hội Tháp Bà Ponagar, Lễ hội đình làng ở Diên Khánh, Vạn Ninh.
2. Đặc Trưng Nghệ Thuật
Hát tuồng có phong cách biểu diễn đặc trưng với:
Trang phục lộng lẫy, mang đậm phong cách cung đình với mũ mão, áo giáp, khăn xếp.
Hóa trang đậm nét, giúp phân biệt nhân vật trung – nịnh, chính – tà.
Âm nhạc độc đáo, sử dụng trống chiến, đàn bầu, đàn nguyệt để tăng tính kịch tính.
Vũ đạo ước lệ, kết hợp động tác mạnh mẽ, dứt khoát theo từng tuyến nhân vật.
Các vở tuồng nổi bật thường được biểu diễn tại Khánh Hòa gồm San Hậu, Trần Quốc Toản ra quân, Đào Tam Xuân báo phụ thù,… phản ánh những giá trị đạo đức truyền thống.
